Bij zelfontwikkeling denken we vaak aan het volgen van een cursus of een inhoudelijke training in het vakgebied waarin je werkzaam bent. Als consultant heb je, naast deze mogelijkheden, nog een belangrijke tool om jezelf te ontwikkelen, namelijk zelfreflectie! Onze collega Sander neemt jullie graag mee in deze tool door zijn eigen proces, valkuilen en waardevolle leermomenten te delen.
Eerst kort een definitie, wat bedoel ik met zelfreflectie?
Vaak wordt zelfreflectie beperkt tot het nadenken over onze acties. Hoewel dat zeker een belangrijk aspect is, geloof ik dat zelfreflectie verschillende stappen omvat:
- Wat wilde ik bereiken / wat was mijn doel?
- Welke acties heb ik wel of niet gedaan?
- Welke gevoelens/gedachtes hebben ervoor gezorgd dat ik de acties op een bepaalde manier wel of niet heb uitgevoerd?
- Hoe hebben mijn acties bijgedragen aan hetgeen wat ik wou bereiken?
Ik probeer elke avond kort te reflecteren op mijn dag. Na verloop van tijd merkte ik dat ik niet altijd het volledige potentieel uit mijn reflectiemomenten haalde. Dit kwam omdat ik vastliep na stap 2. Het benoemen van de acties was geen probleem maar ik kreeg geen grip op de onderliggende gevoelens die ervoor zorgden dat ik een bepaalde actie had genomen. Bijvoorbeeld het beantwoorden van de vraag: waarom doe je wat je doet? Hierdoor was het lastig om een concreet plan te maken en om ervan te leren. Ik kwam vaak uit op: ‘Volgende keer doe ik x niet.’ Of: ‘Ik moet meer y doen.’
Valkuilen en stip op de horizon
Omdat ik merkte dat ik in dezelfde valkuilen bleef vallen, heb ik de volgende stappen toegepast in mijn zelfreflectie:
-
-
- Ik heb een vast moment ingepland om te reflecteren en mezelf hier ook tijd voor gegeven. Bijvoorbeeld in de auto terug of tijdens een avondwandelingetje na werk.
- Uitdagende situaties heb ik bijgehouden in een schrift. Op deze manier is de situatie ‘uit mijn hoofd’ en kan ik er later rustig over na kan denken. Ook helpt opschrijven om eventuele trends ontdekken in dingen die je dagelijks tegenkomt. Op deze manier kun je je valkuilen herkennen en hier vervolgens actie op ondernemen.
- Stilstaan bij positieve situaties. Wees je ook bewust van de positieve situaties, we zijn namelijk geneigd om de negatieve situaties meer aandacht in ons hoofd te geven. Vaak zit hier een logische reden achter: een probleem die moet worden opgelost, een gesprek die moet worden gevoerd, etc. Daarom blijven deze situaties met een ‘negatieve’ lading automatisch langer in je hoofd.
- Gebruik maken van stilte. Ik merk zelf dat ik makkelijker kan reflecteren als ik geen muziek luister tijdens de wandeling of in de auto rit.
-
Door dit toe te passen kwam ik beter tot stap 3 en 4.
Vervolgens heb ik een stip op de horizon gezet om naartoe te werken. Ik probeer te voorkomen dat ik mee ga in de waan van de dag en ik zorg dat ik meer ruimte heb om mezelf te ontwikkelen.
Neem de tijd om te reflecteren
De kracht van werken in consulting is naar mijn mening dat je veel verschillende mensen en situaties tegen komt. De kennis die je opdoet in deze verschillende situaties neem je weer mee naar je nieuwe klanten/opdrachtgevers. Hiervoor is zelfreflectie de kern. Vergeet dus zeker niet om, naast je jaarlijkse opleidingen of cursussen, ook tijd vrij te maken voor reflectie. Misschien dat je jezelf nog wel meer kunt leren dan je denkt.